Przejdź do głównej zawartości

IV DEGUSTACJA PIW - DRY & FOREIGN EXTRA STOUT


Wstęp


Dzisiaj na całym świecie leją się miliony hektolitrów czarnego stoutu. Po raz czwarty na świecie, a trzeci w Polsce obchodzimy International Stout Day. O co chodzi z tym świętem pisałem pokrótce w ubiegłym roku, tak więc nie będę się powtarzał i nadaremno strzępił języka (w sumie to klawiatury).
Częstochowska społeczność Bractwa Piwnego postanowiła ten dzień uczcić w sposób możliwie najdostojniejszy – degustacją stoutów. Po co kosztować jednego stouta, skoro można kilka lub kilkanaście? Co prawda całe to wydarzenie miało miejsce dzień wcześniej, ale co ja biedny poradzę, że spotkania mamy tylko w środy?

Stout to tradycyjne, ciemne irlandzkie piwo, które wyewoluowało wprost z porteru.
Stout znaczy w nieco archaicznym angielskim „mocny”. Początkowo słowa tego używano w odniesieniu do angielskiego porteru – wersję piwa o większym stężeniu ekstraktu i alkoholu nazywano wówczas stout porter. Jako oddzielny styl stout zaistniał około roku 1820, gdy w Anglii, a zwłaszcza w pobliskiej Irlandii brązowy słód służący do produkcji porteru, zastąpiono słodem jasnym z domieszką palonego, niesłodowanego jęczmienia i czarnego słodu barwiącego. Oznaczało to jednak zmiany w profilu smakowym piwa, wprowadzając elementy charakterystyczne dla palonego ziarna, czyli słynną stoutową wytrawność.
Obecnie istnieje cała rodzina stoutów, do których zalicza się dry stout, imperial russian stout, milk(sweet) stout, extra foreign stout, oatmeal (owsiany) stout, american stout oraz oyster (ostrygowy) stout. Istnieją również kombinowane wersje dry stoutu spod znaku chocolate stout, czy coffee stout, ale oficjalnie nie są one stylami uznawanymi przez BJCP.

W naszym panelu degustacyjnym ocenialiśmy piwa w stylu dry stout oraz extra foreign stout – jest to mocniejsza i bardziej treściwa odmiana tego pierwszego.


Dry Stout

Parametry wg BJCP:
-         ekstrakt początkowy 9-12,4%
-         alkohol objętościowo 4-5%
-         goryczka 30-45 IBU

Aromat
Mocno wyczuwalne aromaty kawowe i palonego jęczmienia. Możliwe są również delikatne nuty kakaowe, czekoladowe lub drugoplanowe zbożowe. Estry słabo wyczuwalne lub brak. Brak diacetylu. Aromaty chmielowe od niskich do zupełnego ich braku.

Barwa
Kolor jest nieprzezroczysty i waha się od ciemno-czarnego do brązowego wraz z rubinowymi refleksami.

Piana
Piana jest gęsta, brązowa, względnie żółtobrązowa, długo utrzymująca się. To element charakterystyczny tego gatunku piwa.

Smak
Piwo jest umiarkowanie palone wraz z lekką do umiarkowaną kwasowością. Cechuje się wytrawnym kakaowym finiszem, który pochodzi od palonego zboża. Może zawierać smaki gorzko-słodkiej albo gorzkiej czekolady odczuwalnej na podniebieniu i utrzymującej się aż do finiszu. Elementy wpływające na balans mogą zawierać także wyczuwalną kremowość. Owocowość i chmielowość mogą być od średnio-niskich stężeń do ich zupełnego braku. Brak również diacetylu.

Goryczka
Goryczka pochodzi zarówno od chmielu, jak i palonego ziarna. Jej moc waha się od średniego do wysokiego poziomu.

Odczucie w ustach
Treściwość jest średnio lekka do średnio pełnej wraz z kremowym charakterem. Nagazowanie niskie do umiarkowanego. Mimo stosunkowo wysokiej goryczki i dużego zasypu zbóż ciemnych, to piwo w odczuciu jest niesamowicie gładkie. Odczucia treściwości mogą być różne w zależności od gęstości piwa. Piwa lżejsze będą posiadały niższą treściwość. Mogą zawierać lekkie odczucie ściągania wynikające z użycia palonego zboża, ale ostrość nie jest mile widziana. 



Foreign Extra Stout

Jest to mocniejsza, gęstsza i bardziej treściwa wersja dry stouta, warzona z większym udziałem słodu i chmielu, co dawało trwalsze piwo, nadające się na eksport do regionów tropikalnych, należących dawniej do imperium brytyjskiego. Jest to raczej szeroki styl stouta, może być zarówno owocowy i słodki oraz wytrawny i gorzki. 

Parametry wg BJCP:
-         ekstrakt początkowy 13,8-18,2%
-         alkohol objętościowo 5,5-8%
-         goryczka 30-70 IBU

Aromat
W piwie występują umiarkowane do wysokich akcenty palonego zboża, może także posiadać aromat kawowy, czekoladowy i lekkie nuty spalenizny. Owocowość od średniej do wysokiej. Niektóre wersje mogą posiadać aromaty słodkości, melasy, lukrecji i suszonych owoców lub winne. Mocniejsze wersje mogą mieć element alkoholowe (ale nigdy nie powinny być ostre albo zagłuszające inne aromaty). Niuanse chmielowe od słabych do braku. Diacetyl niski lub brak.

Barwa
Kolor od bardzo głęboko brązowego do czarnego. Klarowność przeważnie ciężka do dostrzeżenia przez głęboki kolor (jeśli nie jest nieprzeźroczyste to powinno być klarowne).

Piana
Piana jest wysoka, żółtobrązowa do brązowa, długo utrzymująca się.

Smak
Wersje tropikalne mogą być słodkie bez mocnych smaków palonych i goryczki, posiadają dużo estrów owocowych oraz gładkie smaki ciemnych słodów. Wersje eksportowe mogą być bardziej wytrawne, skłaniają się do posiadania niższych estrów i bardziej palonego charakteru. Cechy palonego zboża i słodu mogą być umiarkowane do mocnych. Smaki palone obydwu wersji mogą smakować kawą, czekoladą, albo delikatnie spalonym zbożem. Można także wychwycić lekkie (lub brak) smaki chmielowe oraz bardzo niski (lub brak) diacetyl.

Goryczka
Wersje tropikalne cechują się średnio niską goryczką, natomiast wersje eksportowe posiadają bardziej uwydatnioną, mocną goryczkę, często posiadającą rumowe posmaki.

Odczucie w ustach
Średnio pełna do pełna treściwość, często z gładkim kremowym charakterem. Piwo może posiadać rozgrzewające odczucia od obecności alkoholu. Nagazowanie od umiarkowanego do umiarkowanie wysokiego.


Degustacja


Przypominam, że próbki (jak zawsze) były całkowicie anonimowe, wiedzieliśmy jedynie, który ze stylów aktualnie oceniamy. Punktacja odbywała się zgodnie z arkuszem ocen PSPD, a głównymi wyznacznikami cech obydwu rodzajów stoutu były powyższe informacje, opracowane przez BJCP.
Do testu wybrałem 10 piw, a mówiąc ściślej tyle udało mi się zdobyć w jednym mieście i w pewnym krótkim odstępie czasu. Preferencją są rzecz jasna polskie browary, dlatego tylko dwie sztuki pochodzi z zagramanicy. Siedem trunków to dry stouty, a trzy  foreign extra stouty.
Głównym i największym problemem było zebranie odpowiednio dużej grupy piw jednego rodzaju, dlatego też zdecydowałem się degustować jednocześnie dwa odmienne (choć podobne) style. Wśród nich był coffee stout i stout czekoladowy, jak je określili sami producenci. Oczywistą oczywistością było wrzucenie ich do jednego worka razem z wytrawnymi przedstawicielami gatunku. Sporym zmartwieniem była dla mnie natomiast odmieniona Hera (coffee milk stout), która ze względu na obecność laktozy w teorii nie może konkurować w jednym rzędzie z dry stoutem. Jednakże Marcin Ostajewski z Olimpu osobiście przekonywał mnie, że piwo jest zdecydowanie bardziej coffee, niż milk, co zresztą widzę po recenzjach wielu blogerów. Summa summarum więc, Hera również znalazła się w grupie stoutów wytrawnych, co jak się później okazało było strzałem w dziesiątkę. Z racji parametrów natomiast Belfast, O’Hara’s Leann Folláin oraz Noc Kupały tworzyły skąpą grupę foreign extra stoutów.


Po zliczeniu wszystkich punktów od dziesięciu degustujących w skupieniu osobników obojga płci, stwierdza się, co następuje:
1.     Hera (Browar Olimp) – 36,7 pkt.
2.     Podróże Kormorana – Coffee Stout (Browar Kormoran) – 36,1
3.     O’Hara’s Leann Folláin (Carlow Brewing Company) – 35,3
4.     Ortodox Stout (AleBrowar) – 29,8
5.     Sean (Browary Regionalne Wąsosz) – 28,4
6.     Belfast (Browar Jabłonowo) – 28
7.     Jurajskie Stout Czekoladowy (Browar Na Jurze) – 26,9
8.     Noc Kupały (Browar Perun) – 26,5
9.     Królewskie Tajemnice (Jan Olbracht Browar Rzemieślniczy) – 20,1
10.  Guinness Original (St. James's Gate Brewery) – 19,8


Wnioski

I co? Kopary opadły, no nie? (kopary, nie Kopyry ;p).
Okazuje się, że dodatek ziaren kawy okazał się kluczowym zabiegiem, jeśli chodzi o zmiecienie konkurencji pod dywan. Nowa, zmieniona w stosunku do pierwowzoru Hera nie miała cienia litości i z dumą zajęła najwyższe miejsce na podium (mimo, że to połączenie coffee i milk stouta). Wszyscy zgodnie stwierdzili, że piwo wygrało zasłużenie, a jego cudowny i diabelnie intensywny aromat kawy i palonego ziarna niemal całkowicie przysłaniał symboliczne laktozowe niuanse.
Podobnie było z Browarem Kormoran, tyle tylko, że tutaj nie było żadnych mlecznych wtrętów, bo i nie mogło ich być. Również bardzo dobrze zaprezentował się gość z Irlandii, co świadczy o wysokim poziomie międzynarodowego kooperanta Browaru Pinta.
Największym szokiem dla nas okazała się natomiast sromotna klęska kultowego Guinnessa, który dla wielu osób na całym świecie stanowi niedościgniony wzór i archetyp dry stouta. Jak to możliwe, że ten międzynarodowy symbol stylu znalazł się na szarym końcu, ustępując miejsca polskim konkurentom? Otóż z tym piwem ewidentnie było coś nie tak. Z pewnością było mocno utlenione, ale przede wszystkim wybitnie stęchłe z wyraźną obecnością mokrej szmaty i siarki. Do końca daty ważności pozostawało jeszcze osiem miesięcy, na zewnątrz nie ma przecież drakońskich upałów, a od zakupu (miesiąc temu) trzymałem je w piwnicy, więc raczej nie ma szans na zepsucie się. A jednak bez cienia wątpliwości piwo było wadliwe, praktycznie nie nadawało się do picia. Dziwna to rzecz, ale to się faktycznie wydarzyło.
Muszę jeszcze wspomnieć o wyrobie Browaru Perun, który mimo, że był smaczny, to zajął odległe miejsce. W sumie było to bardzo fajne piwo, ale niestety mało stylowe i dlatego musieliśmy być bezwzględni. Wyraźne zielone, chmielowe nuty w smaku i zapachu oraz nad wyraz intensywna chmielowa goryczka to niestety nie są pożądane cechy dla stouta.


Jeśli ten tekst Ci się spodobał i nie chcesz, by w przyszłości ominęły Cię kolejne, ciekawe relacje z naszych degustacji – zapisz się do newslettera, dołącz mnie do swoich kręgów Google+ lub polub mój profil na fejsie ;>

Komentarze

NAJCHĘTNIEJ CZYTANE

Imperator. Niech moc będzie z tobą!

Jest takie piwo jak Imperator Bałtycki od Pinty. Jest także Imperator z Browaru Jabłonowo, ale jedno z drugim nie ma nic wspólnego prócz częściowej nazwy. Nawet woltaż raczej nie jest wspólny, bo w piwie z Jabłonowa jest on dużo wyższy. Ale po kolei. Było sobie kiedyś takie piwo jak Imperator – strong lager, czyli typowy mózgotrzep. Taki artykuł pierwszej potrzeby każdego żula, można rzec. Współczynnik „spejsona” był tutaj nad wyraz korzystny. Nie mniej jednak, piwo pewnego roku zniknęło z rynku, bo jak pewnie wiecie, od kilkunastu lat piwa mocne sprzedają się w Polsce coraz gorzej. Browar Jabłonowo jak widać poszedł mocno pod prąd i jakiś czas temu wskrzesił Imperatora. Tyle, że teraz jest jeszcze mocniejszy. Zamiast 10% ma, aż 12% alko! Nie w kij dmuchał. Nawet Karpackie Super Mocne mu nie podskoczy. Takiego woltażu może pozazdrościć niejeden RIS, czy Barley Wine . Toż to prawdziwy potwór, nawet wśród mocnych piw. Lęk jednak mi nie straszny, ja żadnego piwa się nie boję. Szklanki

10,5 DZIESIĘĆ I PÓŁ

ALK.4,7%. Góra dwa tygodnie temu, bez żadnego szumu medialnego w sklepach pojawiło się piwo Dziesięć i Pół . Kultowa marka z lat 90-tych została reaktywowana!!! Każdy obywatel naszego kraju w wieku 30+ z pewnością pamięta to piwo – ogromne kampanie reklamowe w radiu, tv i prasie, plakaty, billboardy, gadżety z logo 10,5. To piwo było po prostu wszędzie, to było coś, to była moda, styl życia... Pojawiło się dokładnie w 1995 roku i z miejsca stało się głównym konkurentem dla mega popularnego wówczas EB. Jednak z upływem lat marka powoli zaczęła upadać, aż w końcu zupełnie zniknęła z rynku, podobnie zresztą jak EB. Dziś Kompania Piwowarska postanowiła zrobić reedycję marki, wypuszczając na razie bardzo limitowaną ilość piwa. Jest to swego rodzaju test konsumencki, KP liczy na ‘powrót do przeszłości’ wśród konsumentów, sentymentalną podróż do czasów młodości pewnej grupy klientów. A jeśli piwo „się przyjmie” zagości w sklepach na stałe. Niecny plan.  Ja z racji swojego wiek

COOLER LEMON BEER

ALK.4%. Radlerowa bitwa, która rozpętała się na dobre na początku lata, powoli słabnie na swojej sile. Ja tym czasem wprowadzam do gry kolejnego zawodnika. Nie jest to co prawda radler, lecz zwykłe piwo smakowe/aromatyzowane. Piwo Cooler było kiedyś dobrze znane i nawet cenione, gdyż w owym czasie po prostu nie było innych tego typu krajowych piw. Dzisiaj można dostać oczopląsu niemal w każdym sklepie, patrząc na asortyment tego typu napitków. Dobra, dosyć gadania... Po nalaniu ujrzałem złocisty trunek, w pełni klarowny, a także tysiące bąbelków, normalnie burza w szklance! Solidne wysycenie daje nam gwarancję (niczym Poxipol ;>) dużego orzeźwienia. Piwo pokrywa symboliczna, biała piana o drobnej strukturze. Nie dość, że nie ma jej zbyt wiele, to jeszcze szybko się redukuje do milimetrowego kożuszka. No, ale w końcu to nie weissbier. W zapachu batutę dzierży chemiczna cytrynka, która dyryguje namiastką słodu oraz substancjami słodzącymi (aspartam i acesulfam K). Piw

OKO W OKO - Perła Chmielowa (brązowa butelka) vs Perła Chmielowa (zielona butelka)

Zgodnie z zapowiedziami teksty ukazujące się na blogu, gdzie porównuję ze sobą dwa piwa noszą od teraz nazwę „Oko w Oko” i stanowią niejako odrębny dział. Oczywiście wciąż są to recenzje, ale w moim odczuciu chyba nieco bardziej interesujące niż tradycyjne posty. Piwa tu opisywane są w jakimś stopniu do siebie podobne, może nawet niekiedy identyczne (przynajmniej w teorii). W każdym razie zawsze coś ich ze sobą łączy, ale też jednocześnie niekiedy dzieli. Moim zadaniem jest wskazać różnice i podobieństwa oraz rozstrzygnąć, które z nich jest lepsze i dlaczego. Jak widzicie dziś zajmę się piwem Perła Chmielowa Pils, bo tak brzmi pełna nazwa najbardziej popularnego „piwa regionalnego” z Lubelszczyzny. Nie zamierzam tutaj wchodzić w dysputy, czy Perła Browary Lubelskie to browar regionalny, czy już koncernowy. Faktem jest, że to moloch, a jego piwa można bez problemu kupić w całej Polsce. Kto nie był nigdy na Lubelszczyźnie zapewne nie wie, że w tamtych stronach słynna Perełka wyst

Niby "małpka", a jednak w środku piwo 18% vol.!!!

  Ostatnio będąc w Dino wyczaiłem przedziwne piwo. Początkowo nawet nie byłem pewny, czy jest to piwo. Stało jednak na półce obok innych piw, więc moja ciekawość zwyciężyła. Mamy tu napitek o woltażu, aż 18%! Nie czyni go to rzecz jasna najmocniejszym polskim piwem, ale szacun i tak się należy. Zwłaszcza, że możemy to kupić w dyskoncie. Swoją drogą bardzo jestem ciekawy jakim sposobem udało się otrzymać taki woltaż. Banderoli nie ma, więc opcja z dolewaniem spirytusu odpada. Wymrażanie natomiast to cholernie drogi interes, więc cena byłaby zapewne dużo większa. Poza tym, jeśli już coś wymrażać, to z pewnością jakieś mocne już piwa i obowiązkowo trzeba się tym chwalić na lewo i prawo. Ta opcja też na bank odpada. Bardzo ciekawą rzeczą jest też dziwnie znajome opakowanie, które zna chyba każdy domorosły obywatel tego kraju :D Niby „małpka”, a w środku zonk…, to znaczy piwo. Najbardziej jednak absurdalną rzeczą jest wg mnie idiotyczna nazwa. W sumie to nawet nie wiadomo jak to wymawiać.

Astus Malum - imperialny Graff

  Browar Kormoran jakiś czas temu ujednolicił wizualnie segment swoich piw premium. Szykowne tuby wyglądają bardzo elegancko i ekskluzywnie. W środku znajdziemy rzadko spotykaną, malowaną flaszkę o pojemności 375ml. Niestety te piwa są dość drogie… Ostatnim trunkiem z tej serii, którego jak dotąd nie piłem, jest Astus Malum. To piwo jest już z nami dość długo. To imperialny Graff z dodatkiem opiekanej dębiny. Graff to oczywiście połączenie piwa i cydru – niebywała rzadkość w świecie piw. Takie wynalazki robi się jednak dosyć prosto. Do brzeczki dodaje się soku jabłkowego i całość poddawana jest fermentacji. Kormoran dodał do tego piwa, aż 27% soku, więc to naprawdę dużo. Jako, że to imperialna wersja Graffa , to i parametry są nieliche - 26º Plato i 11,5% alkoholu. No dobra, zmierzmy się z tym przeciwnikiem. Astus Malum pieni się tylko symbolicznie. Piwo posiada miodowo-herbaciany odcień i jest minimalnie zamglone. To tyle, jeśli chodzi o wygląd. Piwo jest nader zaskakujące. S

All About IPA - absolutny sztos!

  Raz ciemne piwo, raz jasne. Dzisiaj więc wypada jasne. Browar Nepomucen, znany też ostatnio jako NEPO Brewing, świętuje swoje dziewiąte urodziny. Przez wielu birgików uznawany jest za TOP3 polskiej sceny piwowarskiej. Ja bym się musiał długo nad tym stwierdzeniem zastanawiać, ale wg mnie na pewno jest w czołówce. Przy okazji - byłem w Nepomucenie osobiście kilka lat temu. Relację macie tutaj . Z okazji dziewiątych urodzin, ekipa ze Szkaradowa wypuściła cztery arcyciekawe piwka, z których większość (o ile nie wszystkie) trafiły do niemieckiego ciemiężyciela, czyli Lidla. Jednym z nich jest All About IPA, czyli Triple NEIPA, gdzie robotę mają robić Subzero Hop Kief, Nelson Sauvin, Citra i El Dorado. To pierwsze, to jakiś aromatyczny ekstrakt, który powstaje w zaawansowanym technicznie procesie ekstrakcji olejków chmielowych w niskich temperaturach. Brzmi obiecująco. Piwo wygląda szalenie apetycznie. Jest bardzo mętne, soczkowate, o żółtawej barwie. Na wierzchu betonowa piana –

Bojanowo Porter Pomarańczowy

  Przedstawiam wam pierwszy w Polsce porter bałtycki z pomarańczą! Piwo ukazało się tuż przed tegorocznym Baltic Porter Day, więc wciąż możemy uważać je na nowość. Być może gdzieś już o nim słyszeliście, ale poznajcie też moje zdanie. Przyznam się, że strach jest. Może nie bardzo duży, ale jednak. Wszak to Bojanowo, ale z drugiej strony klimaty pomarańczowe uwielbiam. Poza tym myślę, że z ciemnymi, porterowymi klimatami może to nieźle zagrać. Gwoli ścisłości - w składzie nowinki od Bojanowa znalazł się sok pomarańczowy, jak również skórki z pomarańczy. Bazą tego napitku jest oczywiście regularny Bojanowo Porter , który sam w sobie jest całkiem niezłym piwem. Zobaczmy co wyszło z tego eksperymentu. Piwo wygląda zwyczajnie – jest praktycznie czarne i nieprzejrzyste. Na wierzchu mieni się niewysoka, acz drobna i puszysta pianka koloru beżowego. Smak jest… na pewno niespotykany. Wyraźnie czuć skórkę pomarańczy (nieco mniej sam sok), ale są też nuty porterowe, tj. ciemne słody, pie