MUSZTARDA niejedno ma imię!

Tak sobie pół żartem, pół serio napisałem w grudniu posta na FB, że zrobię Wielki Test Musztard Roleski, jeśli zobaczę pod spodem co najmniej 30 lajków. Jak się okazało strasznie Was nie doceniłem. To co się stało przeszło moje najśmielsze oczekiwania! Wymagany limit został już osiągnięty mniej więcej po czterdziestu minutach! A łączna liczba łapek w górze przekroczyła siedem dyszek! Szok. Naprawdę nie spodziewałem się, aż takiego odzewu.

Trochę mnie już znacie, więc wiecie, że u mnie słowo droższe od piniendzy. Dowodem tego jest niniejszy wpis. Nie jest to jeszcze Wielki Test Musztard, a zaledwie merytoryczny wstęp. Bowiem świat musztard wcale nie jest taki ubogi i jednorodny, jak z pozoru może nam się wydawać. Na Wielki Test będziecie musieli jeszcze troszkę poczekać, a tymczasem miłej lektury :)

Łyk historii

Czym jest musztarda każdy wie – gęsty sos używany w celach typowo przyprawowych, który pięknie komponuje się nie tylko z porannymi parówkami, lecz także z różnymi wędlinami, jajami, kiełbaskami, sałatkami, wszelkimi daniami z grilla oraz z samym mięsem (składnik marynaty, sosu winegret, bądź sosu musztardowego). Jej historia sięga starożytnego Rzymu, kiedy to słynny pisarz Pliniusz Starszy zmieszał starte ziarna gorczycy z octem. Trzysta lat później obywatel rzymski Paladius dodał do mikstury odrobinę oleju i złamał jej ostry smak miodem – tak powstała pierwsza musztarda. Stosowano ją początkowo jako lekarstwo, później dopiero jako przyprawę. Masowa produkcja musztardy rozpoczęła się jednak w XIII wieku, we francuskim miasteczku Dijon, które do dziś uważane jest za światowe centrum musztardy. To właśnie w Dijon opracowano już kilkaset lat temu specjalną recepturę, w której gorczycę połączono nie z octem lecz, jak przystało na Francuzów z moszczem winogronowym. Charakterystyczny smak musztardy z Dijon pozostaje od tamtej pory niezmieniony do dzisiaj! Receptura na musztardę nie zaginęła w mrokach średniowiecza, a w XIV wieku upowszechniła się nawet profesja musztardnika. Wszystko to za sprawą papieża Jana XXII, który chcąc znaleźć posadę dla swego bratanka mianował go swoim osobistym specjalistą od musztardy. Od tej pory musztarda pojawiała się w coraz to nowych wariantach smakowych.

Fot. Stock Adobe

Składowe musztardy

O tym, że musztardę robi się z gorczycy wiedzą już przeciętnie rozwinięte dwunastolatki. Owszem, ziarna gorczycy odgrywają tutaj pierwszoplanową rolę. Nie mniej jednak istnieją trzy odmiany tej rośliny. Gorczyca biała (ale o żółtych nasionach) – najłagodniejsza, czarna – trochę ostrzejsza i gorczyca sarepska, zwana też brązową – najostrzejsza w smaku, uprawiana głównie w Rosji. Sam smak musztardy nie zależy jednak tylko i wyłącznie od użytej gorczycy, ale również od stopnia jej rozdrobnienia, użytych proporcji i dodatków. Bardzo ważną składową jest także „płyn”, w którym owe zmielone ziarna gorczycy pływają. Zazwyczaj jest to ocet spirytusowy, bądź ocet winny, ale czasem używa się też wina białego, a nawet piwa! Oczywiście nieodzownym składnikiem niemal każdej musztardy jest też sól i cukier. Reszta to już wymysły współczesnego świata. Od chrzanu, czosnku i chili, po pieprz, paprykę, kurkumę, a nawet kolendrę.

Rodzaje musztard

Nie mam pojęcia ile jest wszystkich odmian tej przyprawy, ale zazwyczaj wymienia się kilka podstawowych, które możemy spotkać niemal w każdym zakątku globu:

1)      Delikatesowa – w świadomości Polaków często mylona z musztardą stołową. Łagodna w smaku, w miarę jednorodna o kremowej konsystencji. Często z dodatkiem kurkumy.

2)      Kremska – kremowa w ustach, bardzo drobno zmielona, łagodna i słodkawa.

3)      Sarepska – produkowana z widocznym udziałem gorczycy brązowej, dosyć ostra i wyrazista. Średnio zmielona.

4)      Dijon – bardzo ostra i zdecydowana w smaku. Powstaje z mieszanki gorczyc, ale zamiast octu używa się białego wina. Pikantno-słona w odczuciu.

5)      Rosyjska – jedna z najbardziej ostrych musztard. Umiarkowanie zmielona z widocznymi drobinkami czarnej i brązowej gorczycy.

6)      Francuska – zawiera całe ziarna gorczycy białej i ciemnej, zatopione w occie winnym. Zazwyczaj bardzo łagodna w smaku

7)      Bawarska – jest jedną z ciemniejszych musztard. Lekko pikantna, lekko słodkawa w smaku.

8)      Stołowa – na ogół łagodna lub delikatnie pikantna. Bardzo jasna w barwie i szalenie popularna odmiana musztardy.

Fot. Wikipedia

Właściwości zdrowotne

Początkowym zastosowaniem musztardy były jej dość szerokie właściwości lecznicze, dopiero w późniejszych wiekach zaczęto ją stosować jako przyprawę. Ten niepozorny sos zawiera witaminy z grupy B, a także minerały: żelazo, wapń, magnez. Powszechnie wiadomo, że musztarda, a dokładnie ziarna gorczycy białej łagodzą bóle reumatyczne, pobudzają trawienie tłuszczu, działają antybakteryjnie oraz obniżają ciśnienie krwi. Składniki zawarte w gorczycy działają też moczopędnie, łagodzą bóle gardła i mięśni, zwalczają wypryski skórne. Musztardy wysoko ziarniste chronią przed zaparciami, a okłady z samej gorczycy poprawiają ukrwienie skóry. Mam tu na myśli maseczki na twarz lub na włosy.

Musztarda ma dosyć długi termin ważności, trzeba jednak pamiętać, że nie nadaje już do użytku, gdy pojawi się na niej pleśń, ślady fermentacji (brzydki zapach) lub wytrącająca się wodno-oleista ciecz na powierzchni.

Musztarda ma mało kalorii – łyżka stołowa (20g) zawiera zaledwie 18 kcal. Tak więc jedzmy musztardy, bo to samo zdrowie! :) Jeśli boimy się sklepowych wersji, często zawierających konserwanty, to musztardę możemy w łatwy sposób sami zrobić sobie w domu. W internecie znajdziecie setki przepisów. 

Fot. bit24

Ciekawostki

Ø  Musztarda ma swoje święto! Światowy Dzień Musztardy obchodzony jest 6 sierpnia.

Ø  Musztarda ma tak zagorzałych wielbicieli, że z ich inicjatywy powstało w 1986 roku największe na świecie Muzeum Musztardy w Mount Horeb w stanie Wisconsin w Stanach Zjednoczonych. Muzeum zawiera ponad 5600 eksponatów z 60 krajów świata. Placówka w 2009 roku zostało przeniesione do pobliskiego Middleton.

Ø  Powiedzenie „musztarda po obiedzie” zawdzięczamy ponoć samemu Napoleonowi Bonaparte. Gdy musztarda trafiła do Polski nie wiedziano, jak należy jeść tę przyprawę. Dlatego na wielu szlacheckich stołach pojawiała się po daniu głównym, jako deser. Jedzono ją łyżkami. Mówi się, że po jednej z takich biesiad, gdy Napoleon zobaczył jak polska szlachta je musztardę, czyli na końcu posiłku, krzyknął oburzony: "Ależ to jest musztarda po obiedzie!" I tak do dzisiaj używamy tego powiedzenia, gdy chcemy powiedzieć, że coś jest już po czasie.

Ø  Musztarda Kremska swoją nazwę wcale nie zawdzięcza swojej kremowej konsystencji. Przymiotnik w nazwie nawiązuje do miejsca, z którego wywodzi się jeden z kluczowych jej składników, jakim jest ocet winny z Kremstal. Malowniczego regionu z winnicami rozpościerającego się w dolinie Dunaju wokół miasteczka Krems an der Donau w Dolnej Austrii.

Jeśli ten tekst Ci się spodobał i nie chcesz, by w przyszłości ominęły Cię kolejne, ciekawe artykuły – już teraz zapisz się do newslettera, dołącz mnie do swoich kręgów Google+ lub polub mój profil na fejsie ;>